Begrensd door kilometers ruige kustlijn en ongerepte stranden is het noordwesten van Wales een plek van wilde schoonheid. Van oude forten en Keltische heiligdommen tot spectaculaire bergpaden vol verhalen over legendarische koningen. Het voelt ver weg van de rest van het Verenigd Koninkrijk. Om deze bijzondere hoek van Europa te ontdekken, stappen we op de Cambrian Coast Line.
Naast de unieke taal en cultuur heeft het binnenland van Wales een ruige, mystieke uitstraling. Maar ondanks hoe afgelegen het in sommige delen kan aanvoelen, per trein is dit gebied verrassend makkelijk te bereiken. Vanuit Londen ben je in iets meer dan 4 uur, met slechts één overstap, in de bergen van het Snowdonia National Park. In Wales beter bekend als Eryri.
Op een warme zomerochtend stappen we op station Londen Euston in een lege trein, klaar voor een reis naar Wales. Onze eerste bestemming is station Birmingham International (zo genoemd niet vanwege de internationale treinen, maar vanwege de aangrenzende luchthaven). Dat is iets meer dan een uur en het dichtstbijzijnde beginpunt van de Cambrian Main Line, die passagiers verder naar het westen brengt, richting de kust van Wales. Toevallig zijn we de enigen in de wagon en worden we vorstelijk behandeld door het vriendelijke treinpersoneel. Als passagiers met een 1e klas Interrail Pas krijgen we ontbijt met koffie, thee en ook vruchtensap. Na het ontbijt komt de kok, die misschien op een drukkere ochtend had gehoopt, langs om ons een tweede gang aan te bieden. Die slaan we beleefd af. In plaats daarvan pakken we de kaart van de kustroute erbij en verwonderen we ons over de tongbrekers ofwel de namen van de stations waar deze trein langs zal rijden. Llwyngwril. Dyffryn Ardudwy. Penrhyndeudraeth. Plaatsnamen in Wales horen bij de culturele eigenheid van het land, en voor iedereen die er niet geboren is, zijn die namen lastig uit te spreken.
Welshe wijnen
In Birmingham stappen we over op de Cambrian Main Line en ondanks dat we nog steeds in het hart van Engeland zijn, is onze bestemming duidelijk. “Diolch am deithio gyda Trafnidiaeth Cymru”. Ofwel: bedankt voor het reizen met Transport for Wales. De Cambrian Main Line, voltooid in 1869, is een van de mooiste spoorlijnen van het Verenigd Koninkrijk. Je doorkruist de Cambrische Bergen in Midden-Wales en komt uiteindelijk bij de brede riviermondingen en geelgouden zandstranden van de westkust. Tijdens de route splitst de lijn zich in tweeën en volgen wij de Cambrian Coast Line, die de steden Pwllheli en Aberystwyth met elkaar verbindt.
Aberystwyth, het zuidelijkste punt van de Cambrian Coast Line, is een historische universiteitsstad die uitkijkt over Cardigan Bay. Er is een mooie boulevard en een levendige Welshe cultuur, die wordt gevoed door de grote studentenpopulatie. De stad is een mix van oud en nieuw, stedelijk en landelijk, met statige Victoriaanse architectuur, middeleeuwse kasteelruïnes en een negentiende-eeuwse klifspoorlijn. Veganistische cafés worden afgewisseld met automaten die melk van lokale familieboerderijen verkopen.
We wandelen langs de kliffen en genieten van het uitzicht op zee. Eenmaal terug in het centrum, stappen we bij het station op de bus en rijden in een halfuurtje langs de kust naar Aberaeron, een van de stijlvolste kustplaatsjes van Wales. Aberaeron staat bekend om de dolfijnen en grote huizen geschilderd in felle pastel- en regenboogkleuren. We wandelen over de kade en kijken naar het opkomende tij, gevolgd door vele meeuwen op de brekende golven. Het is laat in de middag en ondanks dat het juli is, hangt er kou in de lucht en begint het te regenen. We schuilen in een biologische supermarkt en bewonderen de selectie lokale Welshe kazen en, tot onze verrassing, ook Welshe wijnen. De eigenaar grinnikt als we toegeven dat we hadden gehoopt op warmere temperaturen. ‘Dit deel van Wales staat niet bekend om het goede weer’, zegt ze, terwijl ze ons proefglaasjes lokale gin aanbiedt, waaronder een verrassend goede met zeewier.
Meest afgelegen station: Dovey Junction
We overnachten in Aberystwyth en reizen ’s ochtends verder over de Cambrian Coast Line. Ongeveer elke twee uur gaat er een trein. Vandaag willen we de hele dag verschillende dorpjes onderweg verkennen. Eerste stop: het mooie kustplaatsje Aberdyfi (of in het Engels: Aberdovey). Het ligt aan de noordoever van de rivier de Dyfi, een van de belangrijkste natuurlijke grenzen van Wales, tussen drie middeleeuwse regio’s: Gwynedd, Powys en Deheubarth. Eeuwenlang diende het als ontmoetingsplaats voor Welshe leiders die zaken van nationaal belang bespraken. Owain Glyndŵr, de nationale held van Wales en de laatste echte Welshman die tot Prince of Wales werd uitgeroepen, werd in 1404 zelfs tot prins uitgeroepen aan de oevers van de Dyfi.
Om vanuit Aberystwyth in Aberdyfi te komen zonder het Dyfi National Nature Reserve te verstoren, gaat de trein wat verder landinwaarts, om vervolgens de steeds smaller wordende rivier te volgen. Dan moet je overstappen op een van de meest afgelegen en ontoegankelijke stations van het land: Dovey Junction. Het station ligt verscholen tussen de bergen en de rivier de Dyfi en je voelt je hier alleen op wereld. De dichtstbijzijnde weg is zowaar 2 km verderop.
Aberdyfi is een populaire badplaats die vakantiegangers uit het hele land trekt. Op het station zien we een poster die duurzaam reizen promoot: “Vergeet de auto, kinderen reizen gratis met onze treinen.” Ondanks het kille weer van 15 graden en een stevige wind, zien we een paar gezinnen op het strand in korte broeken en T-shirts. De kinderen bouwen zandkastelen, wij ontdekken de steegjes en kleurrijke huisjes boven de doorgaande weg. Hoe hoger we klimmen, hoe mooier het uitzicht.
Dood, krankzinnig of dichter
Na wat gegeten te hebben in een van de vele cafés aan zee stappen we op de volgende trein naar het noorden. We rijden zó dicht langs de kust dat het ons verbaast dat de woeste golven niet over de rails slaan. De zon komt achter de wolken vandaan en onthult een prachtig uitzicht over de baai. We passeren Fairbourne, een kustplaatsje dat het nieuws haalde vanwege een dreigende milieucrisis. Het ligt tussen de bergen en het strand, en bezwijkt geleidelijk aan onder de golven naarmate de zeespiegel stijgt. Er is gewaarschuwd dat de inwoners de eerste klimaatvluchtelingen van het Verenigd Koninkrijk kunnen worden. Hoog boven de stad komt de top van Cadair Idris in zicht, een berg in het Snowdonia National Park met fantastische wandelpaden en uitzichten. Maar pas op: er is een oud Welsh geloof verbonden aan de berg. Wie hier ’s nachts verblijft om ’s ochtends de zonsopgang te kunnen zien, zal vreselijke gevolgen ervaren: de dood, krankzinnigheid of te worden veranderd in een dichter. Het zal je maar gebeuren.
De opvallende Barmouth Bridge, die er al meer dan 150 jaar staat, is een van de oudste nog in gebruik zijnde spoorwegviaducten. Ook als voetganger kun je over de 860 meter lange brug. Je steekt dan de rivier de Mawddach over en wandelt zo, op een bijzondere manier, Barmouth binnen. In de negentiende eeuw floreerde dit plaatsje, mede dankzij de bloeiende wolindustrie. Tegenwoordig staat Barmouth bekend om de stranden, de haven en de mooie wandelpaden in de nabijgelegen heuvels. Het Sailors’ Institute, een kleine hut die in 1890 naast de spoorbrug werd gebouwd, is het enige overgebleven bouwwerk in zijn soort in Wales, en bood onderdak aan zeelieden tijdens hun reizen.
Laatste koningsgezinde bolwerk
De ruige bergen van Snowdonia vormen de opvallende achtergrond tijdens deze reis, soms vanuit het treinraampje weerspiegeld in de rivier. Onze volgende bestemming is Harlech Castle, gebouwd in 1290 en in heel Wales bekend vanwege de historische zevenjarige belegering door het adellijke Huis Lancaster. Deze gebeurtenis vormde de inspiratie voor het beroemde Welshe lied Men of Harlech, een belangrijk onderdeel van de Welshe cultuur. Eeuwenlang was Harlech Castle getuige van talloze gevechten en belegeringen en was het wisselend in handen van Engelsen, Welsh, royalisten en republikeinen. De laatste keer in de nationale schijnwerpers was tijdens de Engelse Burgeroorlog in de zeventiende eeuw, toen het als allerlaatste koningsgezinde bolwerk in het land ten val kwam.
Wales heeft meer kastelen per vierkante kilometer dan waar ook ter wereld en draagt de onuitwisbare sporen van 2000 jaar invasies van haar buurlanden. Om te voet vanaf het station bij het kasteel te komen, moet je een heuvel op die ooit werd beschouwd als de steilste straat ter wereld. Op de top is een winkel – de ‘Shop at the top’ – waar we even pauzeren om op adem te komen. Vanaf daar is het nog maar een korte, vlakke wandeling naar het kasteel: een indrukwekkend bouwwerk dat niet onder doet voor de omliggende bergtoppen.
Glamping
Vanuit Harlech vertrekt onze trein te laat. Dit is niet ongewoon op deze lijn, omdat het vaak enkelsporig is, waardoor er wachttijden voor tegemoetkomende treinen ontstaan. De school is net uit en de trein zit vol kinderen op weg naar huis. De Cambrian Coast Line mag dan een prachtig uitzicht bieden voor toeristen zoals wij, voor anderen is het een noodzakelijke verbinding tussen kleine plaatsen en scholen, ziekenhuizen en andere faciliteiten in grotere steden.
We overnachten in een houten huifkar van de Hadfer Glamping B&B in de buurt van Tremadog, vlak bij het station van Porthmadog. De Hadfer Glamping wordt gerund door de vriendelijke Jo en Gareth en biedt duurzame accommodaties op zonne-energie, waaronder luxe tenten, western wagons en zelfs een omgebouwde paardentrailer. Verscholen aan de rand van Snowdonia is dit een ideaal startpunt om het nationale park te ontdekken.
Hond redt kind
De volgende ochtend, na een comfortabele nacht in onze houten wagen, maakt Gareth het ontbijt klaar in de omgebouwde koeienstal. Daarna wijst hij ons de weg naar een plek waar we de bus kunnen nemen richting Beddgelert, een van de mooiste dorpjes van Snowdonia, zo niet van het hele land. Onderweg besluiten we uit te stappen en verder te gaan op het Fisherman’s Path, een rondwandeling die je door eeuwenoude bossen en langs een woeste rivier naar het dorp voert.
Beddgelert heeft de twijfelachtige eer een van de weinige plaatsen ter wereld te zijn die naar een hond zijn vernoemd. Een van de populairste activiteiten hier is om het graf van deze hond te bezoeken. Volgens de legende vertrouwde de dertiende-eeuwse prins Llewelyn de Grote zijn baby toe aan zijn favoriete hond, Gelert, terwijl hij op jacht ging. Toen hij terugkwam, vond hij de wieg omgevallen en de hond onder het bloed. De prins twijfelde geen moment en doodde Gelert uit woede. Kort daarna hoorde hij zijn baby huilen en ontdekte hij het levenloze lichaam van een wolf. Gelert had de wolf gedood. Vanaf het moment dat de prins zich realiseerde dat zijn hond zijn kind juist had gered, heeft hij nooit meer gelachen. Hij begroef zijn hond eervol op een plek die nu bekend staat als Beddgelert, oftewel Gelerts graf.
Beddgelert heeft talloze fantastische wandelpaden, net als een behoorlijk aantal cadeauwinkels, pubs en cafés. We verkennen de omgeving, brengen een bezoek aan de plaatselijke kopermijn, en nemen dan de bus naar Porthmadog. Hier wandelen we langs de baai naar Portmeirion, een van de vreemdste en mooiste plaatsen in Wales.
Het is moeilijk om Portmeirion te beschrijven, maar één ding is zeker: een dorp als dit zagen we niet eerder. Portmeirion combineert elementen van een barok Italiaans dorp met een fantasieland vol regenbogen, en dat alles op een schiereiland in Noord-Wales. Je wordt verwelkomd door een caleidoscoop aan kleuren en architectonische stijlen. Ontworpen door architect Clough Williams-Ellis, werd het tussen 1925 en 1976 gebouwd om te laten zien hoe een dorp ontwikkeld kon worden zonder de plek te bederven. Vol met bijzondere huizen, bossen, een kasteel en grotten voelt Portmeirion toch meer als een zorgvuldig gebouwd surrealistisch decor dan als een echt dorp.
Land van kastelen
Als de dag ten einde loopt, maken we op de Cambrian Coast Line nog een laatste stop in Criccieth. Hier bewonderen we het kasteel op de top van de klif, dat al sinds 1403 een ruïne is. Het station van Criccieth is versierd met kunstwerken, plaatselijke feitjes en Welshe gedichten. De bloemperken worden onderhouden door lokale vrijwilligers via het ‘Adopt a Station’ programma van Transport for Wales. Als we de duinen beklimmen, genieten we van het uitzicht over Cardigan Bay. Af en toe zien we een trein rijden. Een machinist ziet dat we foto’s maken en toetert enthousiast.
De prachtige Cambrian Coast Line eindigt in Pwllheli, maar je reis hoeft daar niet te eindigen. Op een busrit afstand ligt Caernarfon, waar een van de meest majestueuze kastelen van het Verenigd Koninkrijk staat, dat ook dient als toegangspoort tot het Snowdonia National Park. In het bijzonder tot Mount Snowdon (of in het Welsh: Yr Wyddfa), het hoogste punt in het Verenigd Koninkrijk buiten de Schotse Hooglanden. Voor het meest adembenemende uitzicht raden we aan nog de bus naar Pen-y-Pass te nemen en de Pyg-route omhoog te nemen, langs de diepblauwe gletsjermeren. Daal dan af via bijvoorbeeld de Miner’s Track, maar er zijn verschillende routes die geschikt zijn voor alle niveaus. Omdat Caernarfon geen station heeft, kun je op de terugweg de bus nemen naar Bangor, iets verder naar het noorden. Hier wacht weer een rechtstreekse trein naar ‘Llundain’ Euston.
Railtrip: Een reis vanaf London, via Birmingham over de Cambrian Main Line, een van de mooiste spoorlijnen van het Verenigd Koninkrijk. We doorkruisen de Cambrische Bergen in Midden-Wales en komen uit bij brede riviermondingen en gouden zandstranden aan de westkust.
Reisduur: De reis is mogelijk in 3 dagen vanaf Londen, maar meer tijd is natuurlijk aan te bevelen.
Ticket: Wij reisden met een Interrail Pas van 5 reisdagen binnen een maand.
Goed om te weten: Wil je vanuit Londen Euston direct naar het Snowdonia National Park, dan ben je iets meer dan 4 uur onderweg, met slechts één overstap in Chester.
Zo reisden wij:
Reisdag 1 Amsterdam – London (rechtstreeks, ca. 4 uur)
Reisdag 2 Londen Euston – Aberystwyth, 1 x overstappen op Birmingham International (ca. 5 uur)
Reisdag 3 Aberystwyth – Porthmadog, 1 x overstappen op Dovey Junction (ca. 3,5 uur)
Reisdag 4 Porthmadog – London Euston, 1 x overstappen op Birmingham International (ca. 6 uur)
Reageer