Bierroute: bars, brouwerijen en bierbaden

Van Europa’s langste bar, via levensreddende biertunnels naar een heilzame bierspa. We reisden met een Interrail pas van Rotterdam naar Pilsen, via Europa’s beste brouwerijen, bars, biertuinen en -kelders. We doken in de geschiedenis en uiteindelijk dompelden we ons in Pilsen ook létterlijk onder in de pils… 

Startpunt: Rotterdam
Eindpunt: Pilsen (Tsjechië), of reis verder naar Praag of Berlijn
Hoogtepunten onderweg: Mechelen, Leuven, Neurenberg
Aantal dagen: 6 tot 8, afhankelijk van het aantal tussenstops (en pilsjes)

Hoogtepunten op deze treinreis:

Rotterdam: brandpunt van innovatie

Naast wereldberoemde architectuurstad, staat Rotterdam ook bekend om de vele originele, duurzame ontwikkelingen op allerlei gebieden. Van klimaatneutrale bouwwerken, plantaardige culinaire vondsten en hergebruik van materialen; dit kleurrijke ‘living lab’ is broedplaats voor innovatieve ondernemers die focussen op een groenere economie. Deze reis staat volledig in het teken van bier, dus we starten in de ambachtelijke bierbrouwerij Vet & Lazy, gevestigd in de kelder van voormalig subtropisch zwemparadijs Tropicana (Maasboulevard 100). Deze unieke brouwerij heeft niet alleen bieren met geweldige namen als ‘Je moeder’ en ‘Disco Volante’, ze worden ook nog eens gebrouwen van onder andere restproducten, zoals de zelfgebrande koffiebonen van low waste foodbar Aloha en overgebleven oesterzwammen van kwekerij Rotterzwam. Beide bedrijven bevinden zich ook in het voormalige zwembad en zijn ook zeker een bezoek waard.  

Bij Brewdog (Meent 131) schuiven we aan, aan de langste bar van de stad en hier wordt het bier rechtstreeks uit de tanks boven de bar geserveerd. De bieren zijn ongepasteuriseerd en ongefilterd, wat garant staat voor een unieke smaakbeleving. Ook de ‘zelfbedieningstafels’, waar je zelf kunt tappen, vallen goed in de smaak. 

Bij Proeflokaal Reijngoud (Schiedamse Vest 148) doen ze ook niet flauw: 24 bieren op de tap en nog eens 8 keer zoveel in de fles. Met het heerlijke terras erbij, midden in het bruisende centrum, ben je hier voorlopig nog niet weg. Gelukkig slapen we op loopafstand van het bier én het station, bij hotel The James. 

Weidse uitzichten naar het zuiden

Op naar het zuiden. Het futuristische stationsgebouw van Rotterdam, in de vorm van een boemerang, heeft de allure van een vliegveld. Europa ligt hier aan je voeten, dat voel je aan alles. Wij doen het rustig aan en nemen eerst maar eens te trein richting Brussel. Gemoedelijk rijden we door zuidwest Nederland en het Belgische platteland en zien vooral veel water, prachtige luchten en weidse uitzichten. We overbruggen het Hollands Diep en naderen onze zuiderburen. 

We stappen over in Mechelen, een verborgen juweeltje waar je bijvoorbeeld kunt overnachten in een heus brouwerijhotel (hotel Het Anker). Het handige van een Interrail pas is dat je je niet hoeft vast te leggen. Je bent flexibel om tussenstops te maken en ergens één of meerdere nachten te verblijven, alvorens weer verder te treinen. Wij reizen nu door en stappen in Mechelen op een andere Intercitytrein, die ons rechtstreeks naar het hart van Leuven brengt, een stad met een rijke biergeschiedenis.

Leuven: langste bar van Europa

Leuven staat bekend als de Belgische bierhoofdstad. Hier is de brouwcultuur diep verweven in het DNA van de stad. De vele studenten aan de Katholieke Universiteit Leuven – opgericht in de 15^e eeuw en hiermee de oudste universiteit van België – zijn ook fervente kroegtijgers; er zijn in de loop der jaren aan de Grote Markt dan ook zoveel cafés gekomen dat hiermee symbolisch de ‘langste bar van Europa’ is ontstaan. 

Wie dacht dat hier in Leuven in 1366 al Stella Artois werd gebrouwen, zoals de Stella-flesjes beweren, komt bedrogen uit. “Stella – ster in het Latijn – werd pas in 1926 gelanceerd als kerstbier door brouwerij Artois. Het jaartal 1366 verwijst naar de geschiedenis van herberg en brouwerij De Hoorn, die toen al voorkwam in de belastingregisters van de stad Leuven”, legt onze gids uit. Deze brouwerij werd later overgenomen door de familie Artois en het gebouw is nog steeds te bezoeken. De enorme koperen ketels zijn bewaard gebleven en vormen het sfeervolle decor voor het jaarlijkse Leuven Innovation Beer Festival (LIBF).

Hambos: duurzame biertjes

Eén van de duurzaamste brouwerijen in Europa ligt op een kort treinritje van Leuven, vlakbij station(-netje) Hambos. Familiebrouwerij Hof ten Dormaal in Haacht is volledig zelfvoorzienend. “Alle ingrediënten, van graan tot hop, worden op onze boerderij verbouwd’, vertelt brouwer Jef Janssens. “De graanresten die overblijven na het brouwen, gaan rechtstreeks naar de dieren op de boerderij. Zo vormen we een gesloten cirkel in een uniek, duurzaam, ecologisch concept, waar we zo weinig mogelijk verloren laten gaan.” De brouwerij is bovendien niet vies van wat experimenteren met bijzondere biersoorten. Denk aan een Oak Aged Whiskey, een bier met 12 procent alcohol. “Deze laten we vier maanden rijpen op eikenhouten vaten, waar de smaak van whiskey nog in zit. Dat geeft het bier een volle, kruidige, whisky-smaak.” Deze variant is er ook voor gin. Goed dat we met de trein zijn gekomen, want helemaal recht lopen kunnen we niet meer… We overnachten comfortabel in het 16^e-eeuwse Martin’s Klooster, in het historische centrum van Leuven.  

Architectuur onderweg

De volgende dag reizen we vanaf Leuven 600 kilometer eastbound met de trein naar Neurenberg. Bij het overstappen op het station van Luik-Guillemins, onthult zich een architecturaal juweeltje. Eén van de voordelen van treinreizen: unieke ontdekkingen onderweg. De gewelfde stalen en glazen constructie van de Spaanse architect Santiago Calatrava staat enigszins misplaatst in deze grauwe stad, maar een futuristisch meesterwerk is het zeker. 

Welkom in Duitsland

Als de skyline van Frankfurt am Main na drie uur aan je rechterzijde opdoemt, waan je je heel even in the States. Op Frankfurt Hauptbahnhof hebben we ruim de tijd om een broodje of tijdschrift te kopen, voor de reis verder gaat richting München. Langs diezelfde Main en langs in de zon gehulde heuvelachtige wijngaarden, rijdt de ICE anderhalf uur later het charmante Würzburg binnen. Welkom in Beieren! En meteen heb je een vakantiegevoel. De fruitige silvaner druiven, waarmee de wereldberoemde, kruidige, droge, witte wijnen uit deze streek worden gemaakt, kun je vanaf het station bijna zelf plukken. Wij volgens echter het bierspoor, en hoewel München de eindbestemming van de ICE is en vanwege het Oktoberfest een voor de hand liggende keuze zou zijn, stappen wij al uit in het onbekendere Neurenberg, dat op biergebied nog diverse verrassingen in petto heeft. De avond belooft hier in ieder geval al veel goeds; om de paar meter lonkt een bierkelder of biergarten, waar je naast flink bier kunt drinken, ook verrassend goed kunt eten.

Neurenberg: bier redde levens

‘Bier heeft ons leven gered’, zeggen Neurenbergers die de geallieerde bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd. Zij zochten namelijk hun toevlucht in de 13^e-eeuwse, uit rotsen gehouwen bierkelders, die onderling met elkaar zijn verbonden. “Ondanks de hevige bombardementen, kwamen minder dan 7000 inwoners om het leven”, legt onze gids uit. “Dat is opmerkelijk weinig en te danken aan de bierkelders.” In de kelders vind je nog overgebleven markeringen uit de oorlog. 

Dit was niet de enige keer dat het gerstenat als redder werd gezien. Zo verving het in de Middeleeuwen het ondrinkbare water. Dat waren nog eens tijden… Een belangrijk jaartal in deze Beierse vestingstad is 1303, wanneer het stadsbestuur het Reinheitsgebot (zuiverheidswet) goedkeurde, die voorschreef dat alleen gerstmout gebruikt mocht worden bij het brouwproces. Deze wet markeerde het begin van de Neurenbergse biergeschiedenis. 

In de ambachtelijke Hausbrauerei Altstadthof kun je ondergronds gaan om het grootste, in 1380 gebouwde kelderdoolhof van Zuid-Duitsland te verkennen. De keldergangen worden nog steeds gebruikt voor de rijping en opslag van speciaalbieren (zoals rode bieren – een Neurenbergse specialiteit!) en bierschnaps.

Pilsen: geboorteplaats van het pilsje 

Met een regionale trein sporen we van Neurenberg door het met dennenbomen beboste westen van Beieren richting Tsjechische grens. We merken meteen dat we zijn aangekomen in het land met de hoogste bierconsumptie ter wereld, want zelfs in het lokale boemeltje richting Pilsen is catering aanwezig. Mét kwaliteitsbier in flessen. 

Deze historische stad is de geboorteplaats van het pilsbier, dat hier in 1842 werd uitgevonden. Het is de thuisbasis van Pilsner Urquell (Plzeňský prazdroj), het eerste pils ter wereld, dat de inspiratie vormde voor het bier dat tegenwoordig wereldwijd als ‘pils’, ‘pilsner’ of ‘pilsener’ wordt verkocht. Het heldere bier wordt bij lage temperatuur gebrouwen en heeft die aantrekkelijke gele kleur waardoor het beter bekend staat als ‘hemels goud’ of ‘vloeibaar goud’.  

Onder de grond

Pilsen heeft een enorm stelsel van 14^e-eeuwse biertunnels en -gewelven, die toegankelijk zijn via het Pilsner Historical Underground Museum. Wie nog wat wil proeven (uiteraard!) gaat verder naar de Pilsner Urquell-brouwerij, waar je tijdens een rondleiding ook hier weer naar de catacomben gaat, alles te weten komt over het legendarische bier dat hier is ontstaan én zelf even de dagkwaliteit controleert.

We beëindigden onze bierhopping treintour in de Purkmistr microbrouwerij en biergarten, waar we letterlijk worden ondergedompeld in enkele liters ongefilterd en ongepasteuriseerd bier, gemengd met water met geplette hop en biergist om de bloedcirculatie te ondersteunen. Een heus bierbad, wat wil een mens nog meer? Nou ja, misschien een eigen tap aan bad. Geen nood, is aan gedacht.