Er is geen betere manier om een land te ontdekken dan vanuit de zacht deinende eersteklaswagon van een trein die zich een weg baant door diepe kloven en langs hoge bergpassen. De Kroatische spoorwegen kunnen de glamour van de Oriënt-Express weliswaar niet evenaren maar het landschap dat je passeert is des te indrukwekkender.
We vertrekken vroeg vanuit Zagreb Glavni Kolodvor, het centraal station van de stad – een groots keizerlijk relikwie uit de jaren 1890. Onze trein bestaat uit slechts twee rijtuigen en heeft dus geen restauratierijtuig, geen privécoupés en geen trolleybediening. Internet? Vergeet het maar. De komende zes uur hebben we alleen het panoramische uitzicht over het Kroatische platteland om ons op te concentreren.
Nadat de trein de buitenwijken van de hoofdstad achter zich heeft gelaten, rijdt hij over brede vlaktes naar de kleine stad Karlovac, richting Rijeka, Triëst en uiteindelijk Venetië. De kleine trein helt een beetje over terwijl hij door de eerste bochten slingert. De route die we volgen, werd in 1865 aangelegd door de Oostenrijkse Zuidelijke Spoorweg, een bedrijf dat een aantal lijnen heeft aangelegd in het voormalige Oostenrijks-Hongaarse rijk.
Tegenwoordig word je hier nog steeds getrakteerd op een charmante ‘authentieke’ spoorwegervaring. Zo verschijnt bij elke halte een stationschef die melding maakt van de aankomst en het vertrek van de trein. Als we stations voorbijrijden zonder te stoppen, staan de stationschefs op de trap van hun huisje te wachten en kijken ze ons na.
Vanaf Oštarije nemen we een andere lijn die zich door het Mala Kapela-gebergte slingert. We steken het massief over, rijden door tunnels en valleien en over viaducten en bruggen. De Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog, die duurde van 1991 tot 1995, heeft enorm veel schade veroorzaakt aan de spoorlijn en de omliggende gebieden. Dorpen en huizen die in puin liggen, zijn nog steeds aan weerszijden van de trein te zien. Een station dat we passeren is herbouwd met alleen containers. Op één plek bevindt zich zelfs een mijnenveld langs het spoor.
We komen al snel aan in Knin, een kleine stad maar een belangrijk vervoersknooppunt in het zuiden van Kroatië. Hier kun je overstappen naar het prachtige Zadar aan de noordelijke Dalmatische kust, een historische stad die beroemd is om zijn Romeinse en Venetiaanse ruïnes. Een ander spoor leidt naar Šibenik, waar zich enkele van de mooiste stranden van Kroatië bevinden en waar enkele afleveringen van Game of Thrones zijn opgenomen. Een derde lijn gaat noordwaarts Bosnië-Herzegovina in naar de stad Bihać, een schilderachtige route die langs een kloof met tunnels en viaducten loopt.
Een hoogtepunt achter de bergen is het meanderende dalgedeelte van de Una-spoorweg van Knin naar Bihać in Bosnië. De lijn is vernoemd naar de nabijgelegen wild stromende bergrivier. De trein kruipt via tunnels, viaducten, hellingen en haarspeldbochten langs de diep uitgesneden kloof. Helaas rijden de excursietreinen alleen aan de Bosnische kant.
We nemen echter een andere afsplitsing, richting Split. Hoogtepunt van deze lijn is het doorkruisen van het bergachtige Zagora-gebied. Met wisselende snelheden kruipt de trein kronkelend de bergen op, met schokkende bewegingen van links naar rechts. Je kunt honderden meters de diepte in kijken en kilometers ver weg. Na het oversteken van de pas wordt het geleidelijk minder bergachtig, maar het traject blijft nog steeds bochtig. Dan openbaart zich langzaam het uitzicht waar we allemaal naar hebben uitgekeken – het kristalheldere water van de Adriatische Zee.
Terwijl we afdalen, maken wijngaarden plaats voor flatgebouwen. Het is een industrieel plaatje, want Split is tenslotte een havenstad. Door een tunnel onder de oude stad rollen we het kleine station van Split binnen dat direct naast de oude haven ligt. Het eindpunt waar we aankomen is niet bijzonder inspirerend, maar de reis erheen maakt dit meer dan goed.