De Bernina Express: de (trein)reis van je leven

De wereldberoemde Bernina-Express kruipt als een rups langs bergbeekjes, gletsjers en vierduizenders, doorkruist de bossen van de Albulavallei en klimt via 55 viaducten, tunnels en 196 bruggen naar de Berninapass (2253 meter). Volgens velen is dit de (trein)reis van je leven.

Om meteen maar met de deur in huis te vallen: een ritje met de beroemde Bernina Express van de Rhätische Bahn zou eigenlijk verplicht in de top 10 van ieders bucket list moeten staan. Ongeacht je religie, iedereen die na zo’n 120 kilometer in Tirano uit de rode wagons stapt, is voorgoed bekeerd tot het ‘spoorgeloof’. Waar anders ter wereld vind je een trein die onder het toeziend oog van woest stromende beken, machtige gletsjers, imposante bergtoppen en zwaartekrachttartende stijgingspercentages van 7 procent langzaam maar zeker richting de Zwitserse hemel, de Berninapas op 2253 meter hoogte, klimt?

Onderweg passeer je ook nog eens 55 tunnels, 196 bruggen en viaducten. Dankzij zij de enorme panoramaramen is het alsof je naar een HD-aflevering van de bekroonde BBC-documentaire Earth zit te kijken. ‘Helaas’ kun je deze film niet even op ‘pauze’ zetten. Vanaf Ospizio Bernina duikt de trein namelijk meteen als een achtbaan de diepte in. Zo kun je op het beroemde cirkelviaduct van Brusio vanuit je ooghoeken zelfs de achterkant van de kronkelende trein zien. Aan het eind van de route kruipt de rode trein als een trammetje het kleine Italiaanse stadje Tirano binnen, waar de alpiene sfeer door de palmbomen al snel plaatsmaakt voor een ‘Mediterranean vibe’.

De UNESCO was in 2008 zo onder de indruk van de Bernina dat het besloot om het traject tussen Thusis en Poschiavo op de prestigieuze Werelderfgoedlijst te plaatsen.

Met ongeveer 100.000 passagiers per jaar valt deze reis niet bepaald onder de categorie ‘off the beaten track’. Hier zijn onze tips om van je reis over de Bernina-lijn een unieke en onvergetelijke belevenis te maken:

  1. Overnacht in Ospizio Bernina of Alp Grüm. Ontspan in een bergachtige omgeving en geniet van een avond van rust en afzondering.
  2. Stort je in het avontuur en stap op een slee van station Preda naar Bergün (alleen ’s winters).
  3. Wil je het Zwitserse natuurgeweld intrekken? Hike dan een gedeelte van de Via Albula/Bernina trail.  Omdat de 130 kilometer lange route in tien dagdelen is opgeknipt en grotendeels de stations van de Berninalijn volgt, kun je ook makkelijk een (klein) deel van het traject lopen. Volg bijvoorbeeld het 9 km (3,5 uur) lange deel van Filisur) naar Bergün. Of het kortere stuk van 4,7 kilometer tussen Ospizio Bernina en Alp Grüm, met een fantastisch uitzicht over de stad Poschiavo. Op het station pak je vervolgens een lokaal boemeltje.
  4. Het is nóg leuker om de route af te leggen met lokale treintjes. Deze stoppen op kleine stationnetjes, waar je diverse leuke hikes kunt maken en met een volgende trein verder kunt reizen.

Hoogtepunten langs de Bernina-lijn:

Chur

De oudste stad van Zwitserland, met een geschiedenis van meer dan 5000 jaar heeft een pittoreske oude stad vol kronkelende straatjes die worden beschouwd als de best bewaarde van het land. Chur is het ideale uitgangspunt voor zowel de Glacier Express als de Bernina Express.

Landwasser Viaduct

Weggestopt tussen twee tunnels, hoog boven de diepe Landwasser kloof, is dit opmerkelijke stukje techniek het bekendste ‘visitekaartje’ van de Rhätische Bahn. Het is moeilijk te geloven dat het tussen 1901 en 1902 zonder steigers en slechts twee kranen is gebouwd. Voor het beste uitzicht gaat je naar de achterkant van de trein en ga je aan de rechterkant zitten (richting Tirano).

Albula spoorwegmuseum

Duik in meer dan 100 jaar spoorweggeschiedenis in het Albula Spoorwegmuseum, direct naast het station in Bergün. Kom meer te weten over de bouw van deze spectaculaire spoorweg door het hooggebergte en over de bredere sociale en economische impact die de spoorwegen hebben gehad op deze regio.

Lago Bianco en Lago Nero

Kort voor het bereiken van de Berninapas rijdt de trein langs de oevers van twee prachtige, maar zeer verschillende meren die een alpenwaterkloof markeren. Terwijl het Lago Bianco wordt gevoed door melkachtig gletsjersmeltwater en zuidwaarts in de Adriatische Zee stroomt, stroomt het water van het donkerblauwe Lago Nero naar het noorden en vervolgens naar het oosten tot aan de Zwarte Zee.

Ospizio Bernina

Dit is het hoogste punt van de lijn op 2253 meter. Een gevoel van rust overspoelt je als je het bijna surrealistische landschap in je opneemt. Maar let op, de Albergo Ospizio Bernina ligt op 10 minuten loopafstand en de bar is altijd open! Dit gebied markeert ook de plek waar het Duitstalige Zwitserland eindigt en het Italiaans de dominante taal wordt.

Alp Grüm

Rondom dit station, dat ook dienst doet als restaurant en hotel, heb je adembenemende uitzichten over de Valposchiavo vallei en de Zwitserse bergwereld. In de winter is de spoorlijn voor deze kleine nederzetting de enige verbinding met de buitenwereld.

Brusio Viaduct

Dit boogvormige viaduct – misschien wel het meest indrukwekkende bouwwerk langs de route – werd gebouwd om in een beperkte ruimte snel hoogte te winnen. Voor de beste foto’s hang je uit het raam aan de achterkant van de trein (rechterkant, richting Tirano).

Tirano

Als je Tirano inrijdt, krijg je al snel het gevoel dat je in een tram zit, die door smalle straatjes en een marktplein rijdt, rakelings langs de plaatselijke bevolking die ’s ochtends haar koffie drinkt. De palmbomen van de stad en de mediterrane flair laten je merken dat je in een hele andere wereld bent aangekomen.

Bernina Express: Chur → Tirano

Reistijd: 4 uur, 20 minuten
Aantal verbindingen: dagelijks een directe verbinding (in beide richtingen)
Prijs: enkele reis vanaf CHF 73, inclusief zitplaats

De Bernina Express rijdt het hele jaar door tussen Chur en Tirano in beide richtingen. Zitplaatsreserveringen zijn verplicht. De trein heeft grote panoramaramen en in de zomermaanden zijn er speciale ‘openlucht’-rijtuigen, bijzonder geschikt voor fotograferen. Meer informatie: de website van Rhätische Bahn.

Elk uur rijdt de exploitant van de trein, Rhätische Bahn, ook regionale boemeltjes op hetzelfde traject. Hoewel deze niet zijn voorzien van de panoramawagens, geven ze je wel meer flexibiliteit door je in en uit te laten stappen waar je maar wilt. Reserveringen zijn in deze treinen niet verplicht.

Bart Giepmans
Bart is praktisch opgegroeid in de trein en spoort al sinds zijn kinderjaren door Nederland en Europa. Door banen bij NS en Deutsche Bahn en projecten voor Interrail ontwikkelde hij zich tot een gepassioneerd ambassadeur voor treinreizen. Bart treint het liefst door de Alpen en pendelt regelmatig tussen Utrecht en Berlijn.

Foto’s: Bart Giepmans.